Anlaşmalı Boşanma
Anlaşmalı boşanma, TMK 166/3’te eşlerin anlaşması şeklinde düzenlenmiş bir kurumdur.
Buna göre evlilik birliği en az 1 yıl sürmüşse eşlerden birisinin açtığı davayı diğer eşin kabul etmesi ya da eşlerin birlikte başvurması şeklinde boşanma davası açabileceklerdir. Bu halde boşanma kararının verilebilmesi için evlilik birliğinin temelinden sarsılması gerekir. Hakim tarafları bizzat dinleyerek açıkladıkları iradelerinin gerçeği yansıttığı ve boşanmanın mali sonuçlarıyla çocukların durumunun taraflarca anlaştığı şekilde kabul edilebileceğine kanaat getirmesi halinde boşamaya hükmedecektir. Hakim anlaşma üzerinde gerekli gördüğü yerlerde değişiklikler yapabilecektir. Eğer eşler tarafından bu düzenleme kabul edilirse boşanma gerçekleşecektir.
Nikah kadar ucuz ve kolay olmalıdır boşanmak. George Bernard Shaw
Anlaşmalı Boşanmanın Özellikleri
Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması
Anlaşmalı boşanma, TMK kapsamında ayrı bir madde olarak düzenlenmeyip evlilik birliğinin temelinden sarsılması başlığı altında düzenlenmiştir. TMK 166/3’te belirtilen şekilde şartların oluşması halinde boşanmanın gerçekleşebileceği öngörülmüştür. Burada yer alan en az 1 yıllık süreyle evlilik birliğinin devam ediyor olması ve tarafların dinlenmesiyle anlaştıkları hususların uygun görülmesi halinde boşanma gerçekleşebilecektir.
Çekişmesiz Yargı Faaliyeti Olması
Boşanma ve doğuracağı sonuçlar bakımından anlaşmış eşlerin mahkemeye birlikte başvurmalarıyla ya da bir eşin açtığı davayı kabul etmesiyle kanundaki usuller takip edilerek boşanmalarının sağlanması için yapılan mahkeme faaliyeti çekişmesiz yargı faaliyeti olacaktır.
Tarafların Serbest İradelerinin Bulunması
Eşler ister birlikte, ister diğer eşin davayı kabulü şeklinde anlaşma yoluyla boşanma davası açtıklarında boşanma iradelerini serbestçe açıklamak zorundadırlar. Hakim eşlerin iradelerini serbestçe açıkladığına kanaat getirirse boşanmaya hükmedecektir. Ancak burada eşlerin iradelerini serbestçe açıklamadıkları yönünde bir şüpheye düşerse boşanmaya hükmetmeyecektir. Ancak iradelerini serbestçe açıkladıkları halde hakim tarafında boşanma kararı verilmiyorsa burada hakim gerekçe göstermesi zorundadır.
Anlaşmalı Boşanmanın Koşulları
Anlaşmalı boşanma imkanıyla eşlerin iradeleri ön plana alınarak, basit ve önceden belirledikleri koşullara göre hızlı bir şekilde evlilik birliğinin sona erdirilmesi imkanı tanınmıştır. Anlaşmalı boşanmayla hem taraflara serbestçe irade verilmiş hem de aile mahremiyetinin korunması amaçlanarak başkaları tarafından bunların öğrenilmesinin önüne geçilmiştir.
Evlilik Birliği En Az 1 Yıllık Olmalıdır
Kanunda öngörülen en az 1 yıllık sürenin dolup dolmadığını hakim re’sen gözetecektir. Eğer 1 yıllık süre dolmamışsa anlaşmalı boşanmaya hükmolunmayacaktır. Burada öngörülen 1 yıllık sürenin amacıysa eşlerin boşanmaya karar vermelerindeki nedenlerinin sağlıklı bir şekilde gözden geçirilmesidir. 1 yıllık süre evlilik birliğinin kurulmasından itibaren başlayacaktır. Bahsi geçen 1 yıllık süre anlaşmalı boşanma bakımından bir dava şartı olarak karşımıza çıkmaktadır. 1 yıllık süre dolmadığı halde açılan davalar bakımından Yargıtay’ın yerleşmiş kararları neticesinde davanın reddedilmeyip TMK 166. Maddesinin diğer fıkralarındaki koşulların oluşup olmadığının araştırılıp yapılan araştırma sonucunda bir kararın verilmesidir.
Eşlerin Boşanma İradelerinin Birbirine Uygun Olması
TMK hükmü gereğince anlaşmalı boşanmaya taraflar birlikte bir dilekçeyle ya da ayrı ayrı dilekçelerle mahkemeye başvurabilirler.
Bir diğer şekilse diğer eşin kabulüyle birlikte evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı yönünde kesin karine oluşarak diğer koşulların da mevcut olması halinde anlaşmalı boşanmaya hükmolunacaktır.
Hakimin Eşlerin İradelerini Serbestçe Açıkladığına Kanaat Getirmesi
Hakimce eşlerin iradelerinin serbestçe açıklanıp açıklanmadığının tespiti için eşler bizzat dinlenecektir. Hakim sadece boşanma konusundaki iradelerinin serbestçe verildiği, baskı altında olup olmadığını araştıracaktır. Eşler bu nedenle hakim tarafından bizzat dinlenmesi kamu düzenin getirdiği bir durum olup re’sen gözetilecektir.
Hakim Tarafından Eşlerin Kabul Ettiği Anlaşmanın Uygun Bulunması
Eşlerin mali konuda ve çocukların durumu hususunda bir anlaşma yapmaları ve bu yapılan anlaşmanın da hakim tarafından uygun bulunması gerekir. Bu durum kamu düzenine ilişkin olduğu için koşulların uygun bulunmaması halinde boşanmaya hükmolunmayacaktır.
